Tư vấn thủ tục tuyên bố di chúc vô hiệu

Thời điểm có hiệu lực của di chúc. Trong trường hợp nào thì di chúc đã lập không có hiệu lực.

Điều kiện có hiệu lực của di chúc

Thực chất, việc lập di chúc là một giao dịch dân sự được thể hiện thông qua hành vi pháp lý đơn phương của người để lại di sản. Do đó, bên cạnh các điều kiện để di chúc có hiệu lực thì việc lập di chúc được quy định tại  Điều 630 Bộ luật dân sự năm 2015, thì cũng phải đảm bảo các quy định về điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự được quy định tại Điều 117 Bộ luật dân sự năm 2015. Như vậy, để một di chúc có hiệu lực cần đáp ứng các điều kiện sau:

- Về chủ thể: là người có năng lực dân sự đầy đủ, có mong muốn định đoạt tài sản của mình sau khi chết. Khi tiến hành lập di chúc trong trạng thái minh mẫn, sáng suốt; không bị lừa dối, cưỡng ép. Việc lập di chúc là hoàn toàn tự nguyện.

- Về mục đích và nội dung của di chúc: Không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

- Về hình thức: Có thể lựa chọn lập di chúc bằng văn bản hoặc bằng miệng. Di chúc miệng chỉ được lập trong tình trạng một người bị cái chết de dọa và không thể lập di chúc bằng văn bản. Trường hợp người có tài sản lập di chúc miệng nhưng sau 03 tháng vẫn còn sống thì di chúc miệng đương nhiên bị hủy bỏ và không có hiệu lực pháp luật.

Tuyên bố di chúc vô hiệu

Theo quy định tại Điều 643 Bộ luật dân sự năm 2015, di chúc có hiệu lực từ thời điểm mở thừa kế. Tuy nhiên, không phải di chúc nào cũng mặc nhiên có hiệu lực pháp luật. Một số di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

- Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc;

- Cơ quan, tổ chức được chỉ định là người thừa kế không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.

- Trường hợp có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc, một trong nhiều cơ quan, tổ chức được chỉ định hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân, cơ quan, tổ chức này không có hiệu lực.

- Di chúc không có hiệu lực, nếu di sản để lại cho người thừa kế không còn vào thời điểm mở thừa kế; nếu di sản để lại cho người thừa kế chỉ còn một phần thì phần di chúc về phần di sản còn lại vẫn có hiệu lực.

Do vậy, trong trường hợp thuộc một trong các trường hợp di chúc vô hiệu, người thừa kế có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố di chúc đó vô hiệu và yêu cầu tiến hành chia thừa kế theo quy định của pháp luật.